[Iritzia] Bagaralako nor, badugu garaia

Gure bizitzako eremu guztietan euskaraz jarduteko eskubidea aitortua edo ez, izan badugu. Hizkuntza komunitate bat garen heinean gure hizkuntza egiten den eremuan eskubide hori izan badugu, munduko beste hizkuntza eremuetako hiztun guztiak bezalaxe.

Duela urtebete eskas erabat murgildua genbiltzan, Europa osoko hizkuntza alorreko gizarte eragileak, Batzorde zientifiko bat, norbanako eta adituak, hizkuntzen babeserako erakundeak, hiztunen hizkuntza eskubideak bermatzeko neurriak zerrendatzen.

Administrazioan zerbitzua euskaraz jasotzeko eskubidea, lanean euskaraz aritzeko eskubideak, euskaraz ikasteko eskubidea, lan jarduera guztiak euskaraz egitekoa, kontsumo eta merkataritza jarduerak euskaraz egiteko, informazioa jasotzeko eskubidea eta euskaraz informatzekoa, kultura transmititu eta jasotzeko eskubideak… izan ere, bizi publikoan egiten ditugun jarduera oro gure hizkuntzan egiteko eskubidea, aitortua ala ez, izan badugunez, zein neurrik ahalbidetuko lukeen, zerrendatu genuen, denon artean.

185 ziren, 185 neurri gizarteko alor ezberdinetan. Ekarpenak, sindikatuak, aholkulariak, langileak, kulturgileak, aktoreak, artistak, idazleak, irakasleak, hezitzaileak, onomastikan adituak, kultur taldeak, hedabideetako profesionalak, ingurumen digitaletakoak, euskararen normalizazio prozesuaren alde eskarmentua duten eragileak, osasun eta justizia alorrekoak, administrazioan lanean jardutenak… denek ekarpenak egin zituzten beraien esperientziatik abiatuz.

Eta honela ezer berri asmatu gabe baina dagoen guztia batuz Protokoloa osatu genuen, bertan agertzen ziren neurri guztiak beteko balira euskaraz bizitzea bermatua genukeela aldarrikatuz.

Entzun Info 7 irratian egindako kolaborazioaren audioa

Baina ez zen nahikoa, neurri bakoitza betetzeko zer egin behar den zehaztu beharra dago. Horrek emango digu nolakotasuna, ibilbidea. Gaurko egoerari zorrotz begiratzeko parada dugu, ardurak identifikatzeko aukera eta geroari buruz norabidea marraztekoa. Neurria nork bete behar duen definitzea ezinbestekoa da. Ezinbestekoa da hizkuntza politika eraginkor bat egon dadin ardurak banatzea. Ezinbestekoa den bezala, corpus juridiko egokiaz janztea, baliabide arruntak eta espezifikoak jartzea eta gizartearekin bat egingo duen sustapen politikak martxa jartzea.

Gure herrian zaila dugu hori baina. 3 administrazio ezberdinetan banaturik, bi estatu ezberdinetan, eta maila bereko erakundeak eremuaren arabera eskumen ezberdinez hornituak, asko da hizkuntza bakar batentzat.
Protokoloaren aplikazioak beraz errealitate hori kontuan hartu beharko du eta neurri bakoitza errealitate bakoitzean kokatu, nori dagokion zehaztu eta eremu bakoitzean zein urrats eman behar den azaldu beharko du.
Horixe bera egiten ibili gara aurten ere, hizkuntzaren alorreko eragileak ez ezik, lan munduan diharduten enpresa eta sindikatuak, inplikatu egin dira, eta baita ere hizkuntza plangintzan adituak, edo kultura munduko idazle, aktore, eragileak, legelariak, osasun arloko profesionalak, irakasleak, formatzaileak, hezitzaileak…

Zer egin behar du administrazioak zerbitzua euskaraz eman dezan? Nola bermatzen dira hizkuntza eskubideak osasun zerbitzuak ematerako garaian? Zer egin behar dugu jabetza publikoko aisialdi zentroetako jarduera guztiak euskaraz eskuragarri egon daitezen? Nola bermatzen da ikastetxeetako langileak euskaraz jakitea? Zer egin behar da programazio osoa euskaraz eskaintzen duen telebista kate publiko bat ukaiteko edo kultur ekitaldietan hizkuntza irizpideak finkatzeko, eta lantegietan praktika euskaraz egin ahal izateko?

Une honetan euskal sindikalgintza bide horiek lantzen ari da Kontseiluarekin eta atzo Hizkelanen jardunaldietan lan mundua euskaratzearen garrantziaz jardun genuen.

Zeren euskara etxetik plazara atera badugu ere, zonbait tokitan lana ez da amaitua, bestetan berriz plazatik lantegira joateko ordu bada.

Euskara maitatua den altxor bat bezela zaintzetik euskara lanerako tresna izatera pasako delarik bere biziraupena ziurtatuagoa izango dugu. Euskal hizkuntza komunitatea bere hizkuntzan era normalizatuan ariko da euskara etxetik plazara eta plazatik lantokira joango denean.

Eta bideak, landuak baditugu; eta batu egingo ditugu. Bide hori marrazteko bagaralako nor eta badugulako garaia.